Αριστεία στο ΙΑ

Το Ινστιτούτο Αστροφυσικής ακολουθεί τις πρακτικές που στηρίζουν την ερευνητική αριστεία, οι οποίες έχουν καθιερώσει το ΙΤΕ ως το καλύτερο ερευνητικό ίδρυμα στην Ελλάδα και ως ένα από τα καλύτερα στην Ευρώπη, σε σχέση με το μέγεθός του. Καταφέρνουμε και προσελκύουμε σε όλες τις θέσεις προσωπικό πολύ υψηλής ποιότητας και καλλιεργούμε ένα φιλικό εργασιακό περιβάλλον που υποστηρίζει απτά την ακαδημαϊκή ελευθερία και τη λήψη πρωτοβουλιών σε όλα τα επίπεδα. Ένδειξη της εξαίρετης πορείας του ΙΑ στα πρώτα βήματα του, είναι το γεγονός ότι η αξιολόγηση όλων των ερευνητικών ινστιτούτων στην Ελλάδα, που οργανώθηκε το 2022 από τη ΓΓΕΚ, κατέταξε το Ινστιτούτο Αστροφυσικής στην πρώτη θέση.

Στη συνέχεια παρουσιάζονται ορισμένοι από τους παράγοντες που συνεισέφεραν σε αυτό το ιδιαίτερα ευχάριστο αποτέλεσμα.

Δημοσιεύσεις σε περιοδικά με κριτές
Όσον αφορά τις δημοσιεύσεις επιστημονικών αποτελεσμάτων, το ερευνητικό προσωπικό του ινστιτούτου είναι το πλέον παραγωγικό στην Ελλάδα με ανά άτομο ετήσιο μέσο όρο 7 εργασιών σε περιοδικά με κριτές και 700 αναφοράν, υπολογισμένο με βαση τα σημερινά 10 μονίμα μέλη του ΙΑ. Επιπλέον, από την ίδρυση του Ινστιτούτου το 2018 μέχρι και το τέλος του 204 τα μέλη του έχουν δημοσιεύσει ~450 εργασίες σε περιοδικά με κριτές, μεταξύ των οποίων αρκετές σε περιοδικά υψηλής απήχησης όπως τα Nature (2 δημοσιεύσεις), Nature Astronomy (3 δημοσιεύσεις), Nature Communications (1 δημοσίευση), Science (2 δημοσιεύσεις), και Annual Review of Astronomy & Astrophysics (1 δημοσίευση). 

Χρηματοδότηση Έρευνας
Η ερευνητική αριστεία του ΙΑ αναγνωρίζεται και υποστηρίζεται από φορείς χρηματοδότησης τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Από το 2018 έως το τέλος του 2024, τα μέλη της IA έχουν εξασφαλίσει  ~15,1 MΕυρώ από ανταγωνιστικά προγράμματα, το 90% των οποίων ήταν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος. Αυτά περιλαμβάνουν τα ακόλουθα 6 ιδιαίτερα ανταγωνιστικά European Research Council Grants, από τα 7 που έχουν απονεμηθεί στην Ελλάδα στην θεματική περιοχή της αστρονομίας (PE9) και είναι:

Ερευνητικές Υποδομές
Το Ινστιτούτο Αστροφυσικής είναι υπεύθυνο για την υποστήριξη και λειτουργεία του Αστεροσκοπείου Σκίνακα, την κοινή ερευνητική υποδομή του Πανεπιστημίου Κρήτης και του ΙΤΕ, η οποία έγινε πραγματικότητα χάρη στη δωρεά 15 στρεμάτων στην ομώνυμη βουνοκορφή του Ψηλορείτη από τον ιστορικό Δήμο Ανωγείων. Το αστεροσκοπείο φιλοξενεί σήμερα τρία οπτικά τηλεσκόπια: ένα 1,3μ, ένα 0,6μ και ένα 0,3μ. Τα δεδομένα από αυτά τα τηλεσκόπια έχουν συμβάλει σε 280 δημοσιεύσεις σε περιοδικά με κριτές οι οποίες έχουν λάβει 8700 αναφορές. Μέχρι το τέλος του 2025 θα εγκατασταθούν στο αστεροσκοπείο δύο ακόμη νέα οπτικά τηλεσκόπια, ένα 1,0μ και ένα 1,2μ, καθώς και το TURBO (=Total-Coverage Ultra-Fast Response to Binary Mergers Observatory), μια συστοιχία 16 μικρών ρομποτικών τηλεσκοπίων με διάμετρο κατόπτρου 25 εκατοστά το καθένα. Αυτά τα τηλεσκόπια και τα επιστημονικά όργανα που τα συνοδεύουν, μαζί με το «Αστεροσχολείο», ένα νέο κτίριο πολλαπλών χρήσεων με αίθουσα 85 θέσεων και θόλο 5.3μ που βρίσκεται υπό κατασκευή, καθώς και οι βελτιώσεις στο δρόμο πρόσβασης και η διασφάλιση της σύνδεσης του αστεροσκοπείου με δίκτυο οπτικών ινών και το ηλεκτρικό δίκτυο του νησιού της Κρήτης, θα υπερδιπλασιάσουν την αξία των υποδομών του Αστεροσκοπείου Σκίνακα, η οποία θα έχει φτάσει τα 10,5 εκατ. ευρώ.  

Επιπλέον, αυτήν την περίοδο κατασκευάζεται στους χώρους του ΙΤΕ στο Ηράκλειο μια νέα υποδομή στα ραδιοφωνικά μήκη κύματος με την ονομασία ARGOS, η οποία χρηματοδοτείται με 3MΕυρώ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στόχος του ARGOS είναι μέχρι το τέλος του 2025 να προσφέρει μια καινοτόμο και χαμηλού κόστους παρακολούθηση μεταβλητών φαινομένων συνδυάζοντας πέντε ραδιοτηλεσκόπια διαμέτρου 6μ, τα οποία θα έχουν μεγάλο οπτικό πεδίο, υψηλή γωνιακή ανάλυση και εξαιρετικά υψηλή συχνότητα παρακολούθησης.

Ακαδημαϊκή Αναγνώριση
Τα μέλη του Ινστιτούτου Αστροφυσικής έχουν λάβει μια σειρά από βραβεία για την ακαδημαϊκή τους συνεισφορά και έχουν υπηρετήσει διάφορες σε θέσεις ευθύνης. Ορισμένα από αυτά περιλαμβάνουν: 

Εκπαίδευση φοιτητών και μεταδιδακτόρων
Τα μέλη του Ινστιτούτου Αστροφυσικής έχουν καθοδηγήσει διδακτορικούς φοιτητές και μεταδιδάκτορες οι οποίοι στη συνέχεια έλαβαν υποτροφίες υψηλού κύρους καθώς και σε μια σειρά από βραβεία όπως:

  • Hubble Postdoctoral Fellowship: 2019 Γ. Πανοπούλου (PhD 2017), 2024 Ρ. Σκαλίδης (PhD 2022)
  • Kavli Postdoctoral Fellowship στο Πανεπιστήμιο Stanford (ΗΠΑ): 2017 I. Λιοδάκης (PhD 2017)
  • NASA Postdoctoral Fellowship: 2020 A. Μαραγκουδάκης (PhD 2017) στο NASA/Ames, 2023 I. Λιοδάκης (PhD 2017) στο NASA/MSFC
  • Ambizione Fellowship στο EPFL (Ελβετία): 2022 A. Τρίτσης (PhD 2017)
  •  
  • IAU PhD Prize for 2017 - Division H Interstellar Matter and Local Universe: Γ. Πανοπούλου (PhD 2017)
  • Βραβείο καλύτερης διδακτορική διατριβής της Ελληνικής Αστρονομικής Εταιρείας: 2017 I. Λιοδάκης (PhD 2017), 2023 Ρ. Σκαλίδης (PhD 2022)
  • MERAC Prize της European Astronomical Society για την καλύτερη διδακτορική διατριβή: 2020 A. Τρίτσης (PhD 2017)
  • Best PhD Thesis paper, Astronomy & Astrophysics: 2023 Ρ. Σκαλίδης(PhD 2023)
  •  
  • Προσωπική Υποτροφία Marie Curie: 2017 E. Ntormousi (μεταδιδάκτορας στο ΙΤΕ 2017-2020 και 2021-2022), 2023 V. Pelgrims (μεταδιδάκτορας στο ΙΤΕ 2019-2023)
  • L'Oreal-UNESCO Award for Women in Science in France: 2017 L. Ciesla (μεταδιδάκτορας στο ΙΤΕ 2013-2015)

Συνολικά, από το 2005 τα σημερινά μέλη του IA-ΙΤΕ έχουν καθοδηγήσει 16 διδακτορικούς φοιτητές και 26 μεταδιδακτορικούς ερευνητές. Από αυτούς οι 16(=3+13) βρίσκονται ήδη σε μόνιμες θέσεις ερευνητών, 2 στην Ελλάδα και 14 στο εξωτερικό.