Αστρονομία στην Εκπαίδευση: LaSciL, D-SPACE, GEOStars

Education

Ιστορικά, η Αστρονομία είναι η πρώτη από τις φυσικές επιστήμες με βαθύ αντίκτυπο στην ανάπτυξη νέων τεχνολογιών για την επίλυση πρακτικών προβλημάτων, όπως η ροή του χρόνου, καθώς και στην απάντηση θεμελιωδών και πολιτισμικών ερωτημάτων, όπως ποια είναι η θέση μας στο το Σύμπαν και αν υπάρχει ζωή έξω από τον πλανήτη μας. Ως αποτέλεσμα, η αστρονομία μπορεί να χρησιμοποιηθεί όχι μόνο για να εμπνεύσει την επόμενη γενιά, αλλά και για να βοηθήσει όλους μας να αναπτύξουμε κριτική σκέψη και να κατανοήσουμε τη σημασία της επιστήμης και της τεχνολογίας στην πρόοδο του πολιτισμού μας.

Τα μέλη του Ινστιτούτου Αστροφυσικής προσφέρουν τη γνώση τους σε θέματα αστρονομίας για τη ανάπτυξη πρακτικών ασκήσεων βασισμένων στην αστρονομία και μικρών ερευνητικών πρότζεκτ και πειραμάτων που απευθύνονται σε μαθητές της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Σε στενή συνεργασία με εκπαιδευτικούς από επιλεγμένα σχολεία της Ελλάδας, μεταξύ των οποίων η Ελληνογερμανική Αγωγή στην Αθήνα και το Παγκρήτιο Εκπαιδευτήριο στο Ηράκλειο, συμμετέχουμε σε εθνικά και ευρωπαϊκά εκπαίδευτικά προγράμματα.   Τα τρέχοντα έργα είναι:

Το LaSciL – Μεγάλες Επιστημονικές Υποδομές που εμπλουτίζουν τη διαδικτυακή και ψηφιακή μάθηση: είναι ένα έργο Erasmus+ για την υποστήριξη υψηλής ποιότητας διδασκαλίας των φυσικών επιστημών.

Το LaSciL οραματίζεται να ενδυναμώσει και να υποστηρίξει τους εκπαιδευτικούς ώστε να αποκτήσουν άπταιστη γνώση στη χρήση ψηφιακών εργαλείων υψηλής ποιότητας, ώστε να είναι σε θέση να:

  • δημιουργήσουν τους δικούς τους ανοιχτούς εκπαιδευτικούς πόρους για χρήση των μαθητών τους στην ανοιχτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση·
  • διαχειρίζονται μεγάλο αριθμό μαθητών σε ένα διαδικτυακό περιβάλλον, δημιουργόντας τους κίνητρα για συμμετοχή, και διατηρώντας ή ενισχύοντας τα επιστημονικά τους ενδιαφέρονται.
  • εξατομικεύουν τις διδακτικές τους πρακτικές με βάση τις ανάγκες των μαθητών τους.

Για να επιτευχθεί αυτό, το LaSciL θα…

  • αναπτύξει καινοτόμους τρόπους για τη συμμετοχή εκπαιδευτικών και μαθητών στην eScience, μοιράζοντας και εκμεταλλεύοντας τη συλλογική δύναμη ψηφιακών πόρων υψηλής ποιότητας (ερευνητικές εγκαταστάσεις, επιστημονικά όργανα, προηγμένα εργαλεία ΤΠΕ, εφαρμογές προσομοίωσης και οπτικοποίησης και επιστημονικές βάσεις δεδομένων·
  • παρέχει στους εκπαιδευτικούς εκπαιδευτικά σενάρια αιχμής, προσαρμοσμένα στο πρόγραμμα σπουδών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν, να επαναχρησιμοποιηθούν και να προσαρμοστούν στις ανάγκες τους, καθώς και να λειτουργήσουν ως πηγή έμπνευσης για το σχεδιασμό του δικού τους εκπαιδευτικού περιεχομένου το οποίο θα είναι διαθέσιμο σε όλη την ακαδημαϊκή κοινότητα.
  • συνεισφέρει στην προσεκτική παρακολούθηση και αξιολόγηση της κατάρτισης και της εφαρμογής των εκπαιδευτικών με τους μαθητές.
  • επιλέξει μια σειρά καλών πρακτικών και να κατασκευάσει έναν οδικό χάρτη τόσο για την υποστήριξη των καθηγητών Φυσικών Επιστημών όσο και για την πρόταση ενός νέου οργανωτικού πλαισίου για τη συνεργασία μεταξύ σχολείων και ερευνητικών υποδομών.
  • επιδείξει αποτελεσματικούς τρόπους για τη συμμετοχή ενός ευρύτερου συνόλου παραγόντων στη χρήση ερευνητικών υποδομών, αναπτύσσοντας ένα πλαίσιο δράσεων που θα προσελκύσει νέους στην επιστήμη και θα συγκεντρώσει τα ταλέντα σε επιστημονικές σταδιοδρομίες.

 

Discovery Space: είναι ένα έργο χρηματοδοτούμενο από το ΕΛΙΔΕΚ για την "Ανάπτυξη ενός Δικτύου Κόμβων Καινοτομίας και Διάχυσης της Αστρονομίας σε Σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης μέσω της διαδικτυακής χρήσης των τηλεσκοπίων του Αστεροσκοπείου του Σκίνακα".

Με επίκεντρο την εκπαιδευτική χρήση των υπερσύγχρονων ρομποτικών τηλεσκοπίων που είναι σε λειτουργία στο Αστεροσκοπείο του Σκίνακα, το προτεινόμενο έργο προτείνει τη δημιουργία μιας διαδραστικής πλατφόρμας (Discovery Space - DSpace) που θα προσφέρει τη δυνατότητα σε μαθητές και εκπαιδευτικούς από όλη τη χώρα να πραγματοποιούν αστρονομικές παρατηρήσεις. Με σημείο αναφοράς τη διαδραστική αυτή πλατφόρμα θα δημιουργηθούν σε διαφορετικές σχολικές μονάδες σε όλη την Ελλάδα, Κόμβοι Έρευνας και Καινοτομίας που θα υλοποιούν σειρά σχετικών δράσεων διαμορφώνοντας ένα σύγχρονο μοντέλο συστηματικής ένταξης της αστρονομικής έρευνας στη σχολική πραγματικότητα. Οι συγκεκριμένοι κόμβοι θα λειτουργούν και θα διοργανώνουν δράσεις σε τουλάχιστον 3 επίπεδα

  • θα σχεδιάζουν, φιλοξενούν και υποστηρίζουν δράσεις όπου μαθητές και εκπαιδευτικοί θα υλοποιούν ερευνητικές δραστηριότητες (projects) που θα βασίζονται στην πραγματοποίηση παρατηρήσεων με το τηλεσκόπιο και την ανάλυση τους. Θα αναπτύσσονται δράσεις για την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση όπου η πολυπλοκότητα θα αυξάνεται ανάλογα με τις εκπαιδευτικές ανάγκες εκπαιδευτικών και μαθητών. 
  • θα λειτουργούν ως κέντρα κατάρτισης επιμόρφωσης για άλλους εκπαιδευτικούς αλλά και ενημέρωσης για την τοπική κοινωνία. Μέσω της κατάρτισης οι εκπαιδευτικοί θα σχεδιάζουν νέα σενάρια και δράσεις όπου άλλοι εκπαιδευτικοί θα μπορούν να παρέμβουν προσαρμόζοντας τα στις δικές τους ανάγκες. Θα υλοποιούνται σεμινάρια και επιμορφώσεις αλλά και θα υποστηρίζεται η ανάπτυξη εικονικών κοινοτήτων μάθησης μέσω της διαδικτυακής πλατφόρμας του έργου. Οι κόμβοι δεν θα υποστηρίζουν μόνο εκπαιδευτικούς και άλλες σχολικές μονάδες της περιοχής τους αλλά και εκπαιδευτικές κοινότητες σε όλη τη χώρα μέσα από το διαδίκτυο. 
  • θα αποτελούν κεντρικά σημεία υποστήριξης δράσεων εθνικής εμβέλειας (π.χ. διαγωνισμών παρατηρησιακής αστρονομίας).

 

GEOStars: είναι έργο χρηματοδοτούμενο από το Interreg Ελλάδα-Κύπρος

O γενικός στόχος του έργου είναι η βελτίωση της επισκεψιμότητας και κατ’ επέκταση της οικονομικής ανάπτυξης των τριών αναγνωρισμένων Γεωπάρκων της Κρήτης και Κύπρου. Οι τρεις αυτές περιοχές, Σκίνακας και Σητεία στην Κρήτη και Τρόοδος στην Κύπρος κρίνονται ως οι πλέον υποβαθμισμένες και πληθυσμιακά αποδυναμωμένες περιοχές των νησιών ενώ παράλληλα διαθέτουν ιδιαίτερα περιβαλλοντικά και φυσικά ορεινά χαρακτηριστικά που τους παρέχουν κοινά συγκριτικά πλεονεκτήματα τουριστικής ανάπτυξης βασισμένα στην ‘Γη (Geo)’. Ειδικά για το Αστεροσκοπείο Σκίνακα, το έργο συνεισφέρει στην κατασκευή ενός νέου θόλου που θα φιλοξενήσει ένα σύγχρονο ρομποτικό τηλεσκόπιο το οποίο θα είναι διαθέσιμο και για διαδικτυακές παρατηρήσεις, καθώς και στη δημιουργία εκπαιδευτικού υλικού για θέματα αστρονομίας.

Μεταξύ των παραδοτέων του έργου ήταν ένα εκπαιδευτικό φυλλάδιο για την αστρονομία με τίτλο «Μια περιήγηση στο Σύμπαν» (διαθέσιμο εδώ στα ελληνικά και στα αγγλικά), καθώς και ένα λεύκωμα με τίτλο «A view to the Universe» με αστρονομικές φωτογραφίες που πάρθηκαν με τα τηλεσκόπια του Αστεροσκοπείου Σκίνακα. Μια επιλογή από τις φωτογραφίες είναι διαθέσιμη στη γκαλερί φωτογραφιών του ινστιτούτου.